Informeel leren op de werkvloer. Je werknemers hebben het vandaag ongetwijfeld al meerdere keren gedaan, zonder dat ze het beseften. En toch leverde het waardevolle nieuwe kennis op. Maar wat is informeel leren eigenlijk? Wat zijn de voordelen voor je bedrijf? En hoe ziet informeel leren er dan uit in de praktijk?
In de studie ‘De kracht van informeel leren’ (in het Nederlands - en français) onderzocht Agoria de algemene ‘leergoesting’ en de mate waarin er informeel geleerd wordt in de Belgische technologiesector. Cevora organiseerde een rondetafelgesprek om de inzichten te toetsen aan de praktijk van andere PC 200-sectoren. Deze gasten schoven aan bij onze gespreksleider Maïté Dhallenne:
- Jérôme Robyns (Head of Expertise Team bij Cevora)
- Jolien Vanhamme (Talent Coach bij Agnitio)
- Liesbeth Bos (Teamlead Learning & Development bij Ypto)
- Lisamarie Van Bel (Learning Architect bij AE)
- Nele Havermans (Labour Market Expert bij Cevora)
- Stefanie Van Steenlandt (Quality & Education Manager bij Group-f)
- Veerle Vermeulen (Expert Learning & Development bij Agoria)Wat is informeel leren?
Wat is informeel leren?
Zowel de wet werkbaar en wendbaar werk als de arbeidsdeal gebruiken de definitie van de Nationale Bank van België (in het Nederlands - in het Frans): opleidingsactiviteiten die rechtstreeks verband houden met het werk en de werkplek, maar dan buiten een gestructureerde leeromgeving (bijv. een opleidingscentrum). Het is een leervorm met een hoge mate van spontaniteit en zelforganisatie, waarbij men de leerinhoud zelf bepaalt op basis van de individuele leerbehoeften. Enkele voorbeelden: informatie of hulp vragen, feedback geven en ontvangen, conferenties bijwonen, zelfstudie, mentorschap en coaching, peer learning, learning communities, meelopen met een ervaren collega, sociale interacties …
Formeel leren duidt dan weer leeractiviteiten aan die bewust worden gepland en georganiseerd in een gestructureerde leeromgeving: klassikale opleidingen, e-learnings, workshops, presentaties, studiedagen … In lijn met de arbeidsdeal moeten werkgevers (in bedrijven met minstens 20 werknemers) jaarlijks een opleidingsplan opstellen met zowel formele als informele opleidingsactiviteiten.
Tussen formeel en informeel leren zitten vele tussenvormen. De impact van leren zit in de combinatie van formele en informele leermomenten, dus voorzie een goede mix van beide.
Veerle Vermeulen (Agoria)
Wat zijn de voordelen van informeel leren voor je organisatie?
Goedkoop
Informeel leren is vaak goedkoper dan formele lessenreeksen. Informatiebronnen zoals podcasts, instructiefilmpjes op het internet, chatbots en e-books zijn meestal gratis of voor een lage prijs online beschikbaar.
Aantrekkelijk werkgeverschap
Zeker de jongere generaties hechten in hun zoektocht naar een job veel belang aan de leermogelijkheden bij hun nieuwe werkgever. Kan jij aantonen dat ze een boeiende functie mogen verwachten mét een uitgebreid groeitraject? Of investeert jouw organisatie in handige lunch and learn-sessies in plaats van in opleidingen buiten de werkuren? Dan wordt het een pak gemakkelijker om dat beloftevolle talent aan te trekken – en voor lange tijd te behouden.
Als sollicitanten me geen enkele vraag stellen over ons opleidingsaanbod, dan maak ik me zorgen of ze wel bij ons passen.
Lisamarie Van Bel (AE)
Een rechtstreekse positieve impact
Tijdens informele leermomenten verwerken je werknemers vaak nieuwe informatie die ze onmiddellijk kunnen toepassen. De positieve impact is dus meteen zichtbaar, waardoor de nieuwe kennis ook langer wordt opgeslagen. En dat vergroot dan weer de motivatie om te blijven leren en die kennis te delen met anderen.
Is het ook goed voor mijn werknemers?
Jazeker! In ons blogartikel ‘Sociaal informeel leren: zo doe je dat in de praktijk’ zetten we de voordelen voor je werknemers op een rij.
Hoe rol je informeel leren uit in de praktijk?
Informeel leren gebeurt vooral spontaan. En dat maakt het juist zo moeilijk om het te gaan organiseren. Hoe maak je plaats voor informeel leren in je opleidingsplan en leercultuur?
Plannen en vaste structuren
Hoewel informeel leren grotendeels spontaan gebeurt, kan je die momenten wel degelijk sturen in je organisatie. Leidinggevenden en coaches kunnen hun informele sessies (zoals vragenuurtjes) bijvoorbeeld op voorhand inplannen. En vaste structuren zoals digitale bibliotheken en vaste ‘leerdagen’ helpen om informeel leren te ondersteunen zonder de spontaniteit ervan te verliezen.
Een duidelijk kennisnetwerk
Zorg ervoor dat alle collega’s weten bij wie ze terechtkunnen voor informatie over een bepaald thema of een specifieke techniek. Dat kan door bijvoorbeeld openbare kennisprofielen uit te werken per team, en ze te publiceren op het intranet.
Technologie als hulpmiddel
Technologie speelt een belangrijke rol om informeel leren te bevorderen. Platformen voor kennisdeling, interne sociale netwerken, virtuele mentorprogramma’s, online cursussen … Allemaal maken ze het werknemers gemakkelijk om nieuwe vaardigheden en kennis te verwerven – waar en wanneer ze maar willen – en om die ook te delen met elkaar.
“Vaak spring je al een heel eind met de tools die je in huis hebt, en die je medewerkers dus al kennen. Denk aan Teams, WhatsApp, Slack … Ga pas daarna iets extra toevoegen, want anders creëer je misschien net een nieuwe drempel.”
Jérôme Robyns (Cevora)
Conclusie
Informeel leren is zoveel méér dan een aanvulling op formele opleidingen. De voordelen zijn talrijk: het is goed voor je leercultuur, versterkt je werkgeverschap, is (vaak) goedkoper dan een opleiding op locatie …
Als werkgever focus je in je opleidingsplan dus het best niet alleen op formeel leren. Stel mentors aan, organiseer informele coachingsessies en moedig werknemers aan om hun kennis te delen. Zo oogst je alle voordelen en blijft het toch spontaan.
Ook informeel leren integreren in je leercultuur?
Verdiep je samen met Cevora in hr, change en people management, om zo die dynamische leercultuur nog meer te versterken.